Strikmutsje – waarom dit wollen mutsje onmisbaar is voor je newborn

Waarom zou je een strikmutsje gebruiken voor je baby? Hoe strik je zo’n mutsje eigenlijk veilig vast? Is het niet te warm in de zomer? Als kersverse ouder heb je vast veel vragen over dit bijzondere babymutsje met koordjes. Ik weet nog dat ik dezelfde vragen had toen ik net moeder was en voor het eerst een strikmutsje in mijn handen kreeg. In deze blog lees je alles wat je wilt weten over strikmutsjes – van de voordelen tot aan het juist knopen. We vertellen het je graag op een persoonlijke, no-nonsense manier, zodat jij met een gerust hart kunt besluiten of dit iets is voor jouw kleintje.

Wat is een strikmutsje?

Een strikmutsje is een babymuts met twee lange koordjes eraan, waarmee je het mutsje onder de kinnetjes van de baby vaststrikt. In feite is het een klassiek newborn-mutsje in een “helmmodel”: het omsluit het hoofdje volledig en heeft lintjes om het op zijn plek te houden. Door het ontwerp blijft ook het voorhoofd deels vrij (hier komen we zo op terug waarom dat belangrijk is). Strikmutsjes worden meestal gemaakt van natuurlijke materialen zoals wol of wol/zijde, die zacht zijn voor de gevoelige huid en helpen de baby warm te houden.

In Nederland krijgen de meeste pasgeboren baby’s van oudsher een gebreid katoenen mutsje of een simpel jersey “dopmutsje” op na de geboorte. Een strikmutsje gaat echter een stapje verder qua materiaal en pasvorm – en heeft daardoor veel meer te bieden dan een standaard babymutsje!

Waarom gebruik je een strikmutsje?

Het hoofdje van een pasgeboren baby is relatief groot in verhouding tot de rest van het lichaam. Via het hoofd verliest een baby ontzettend veel warmte (zeker omdat ze nog een open fontanel hebben en vaak weinig haar). Een mutsje helpt die warmte vast te houden, zodat je kleintje z’n kostbare energie niet kwijtraakt aan warm blijven. Hieronder de belangrijkste voordelen van een strikmutsje op een rij:

• Optimale temperatuurregeling: Doordat een strikmutsje van wol en zijde is gemaakt, helpt het het hoofdje op temperatuur te houden. Wol houdt warmte vast als het koud is, en zijde heeft juist een licht verkoelende werking als het warm is. Die combinatie is ideaal voor alle seizoenen. Je baby koelt met een strikmuts minder snel af én raakt z’n warmte niet onnodig kwijt. Zowel wol als zijde kunnen bovendien tot 30% van hun eigen gewicht aan vocht absorberen zonder klam aan te voelen – dus ook bij een beetje zweet of spuug blijft je baby comfortabel en gaat er geen extra warmte verloren door een nat hoofdje.
• Bescherming tegen prikkels: Naast warmte biedt een strikmutsje ook een fijne omhulling voor je baby. Pasgeboren baby’s hebben open fontanellen (zachte plek op het hoofd) en kunnen via het hoofdje best wat prikkels ervaren van de buitenwereld – geluiden, kou, tocht. De zachte wol/zijde stof werkt een beetje als een dempend laagje. Wist je dat zijderupsen zichzelf beschermen tegen invloeden van buitenaf met hun cocon? Diezelfde eigenschap merk je bij zijde op de huid: het schermt net dat beetje af. Veel ouders merken dat hun baby met een strikmutsje rustiger is en minder snel overprikkeld raakt. Ook voor iets oudere kindjes die gevoelig zijn voor prikkels kan zo’n mutsje nog fijn zijn (sommige ouders gebruiken het bijvoorbeeld bij kindjes met onrust of prikkelverwerkingsproblemen, zelfs peuters).
• Uitstekende pasvorm: Het model van een strikmutsje is zo ontworpen dat het hele hoofdje – inclusief de oortjes – goed bedekt is, terwijl een stukje van het voorhoofd vrij blijft. Dat vrijgebleven plekje voorhoofd is belangrijk: daarmee “meet” je kindje de omgevingstemperatuur. (Vergelijk het met een thermostaatje.) Een strikmuts bedekt dus wel de kruin en oren, maar laat het voorhoofd voelen hoe warm of koud het is. Vandaar dat dit model ook wel een helmmuts of helmmodel wordt genoemd. Het zit als een helmpje om het hoofd. Deze pasvorm zorgt ervoor dat je baby overal om het hoofdje heen beschermd is, zonder dat het té warm wordt.
• Blijft goed zitten: Een groot voordeel van de strikmuts: dankzij de lange koordjes die je vaststrikt, verschuift het mutsje nauwelijks. In tegenstelling tot een los “dopmutsje” of beanie, die vaak bij de minste beweging van dat gladde babyhaar af glijdt, blijft een gestrikt mutsje gewoon op z’n plek – zelfs als je baby onrustig beweegt. Vooral ’s nachts is dat prettig: je wilt niet dat het mutsje afgaat zonder dat je het merkt, want dan koelt je baby onnodig af. Bij een strikmutsje is dat dus niet het geval. Zolang je het mutsje op de juiste wijze strikt (zie verderop), kun je het zelfs ’s nachts veilig gebruiken. Het zit stevig maar comfortabel, en bedekt de oortjes continu.

Samengevat: een strikmutsje houdt je baby lekker warm, beschermd tegen prikkels, heeft een perfecte pasvorm en blijft veilig zitten. Niet voor niets staat het bij ons hoog op de lijst van aanbevolen kraamspullen. (In onze natuurlijke babyuitzet checklist noemen we het zelfs als een absolute must-have!)

Waarom is warmte zo belangrijk voor je baby?

Even een klein stukje achtergrond: Warmte = geborgenheid. Een pasgeboren baby heeft nog een heel kwetsbare warmteregulatie. Je kleintje kan zichzelf nog niet goed op temperatuur houden; het moet ineens zelf doen wat in de buik automatisch ging. Als een baby te veel afkoelt, moet hij zijn energie gebruiken om weer warm te worden – die energie gaat dan niet naar groei en ontwikkeling.

Warmte betekent ook comfort en rust. Baby’tjes die het te koud hebben, worden vaak onrustig: ze huilen voortdurend of hebben zelfs eerder last van buikkrampjes. Heeft jouw baby dus steeds koude handjes/voetjes en is hij moeilijk te troosten? Dan kan het helpen om een extra laagje wol aan te trekken en hem warm in te pakken (bijvoorbeeld in een wollen wikkeldeken). Vaak zie je de ontspanning dan komen. Warmte geeft een gevoel van liefde en geborgenheid, iets wat alle baby’s nodig hebben.

👉 Te koud? Let op signalen: voelt je baby’s huidje gemarmerd (vlekkerig) of merk je dat het neusje en de oortjes koud aanvoelen? Dan heeft hij of zij het waarschijnlijk koud. Je kunt ook voelen aan de voetjes: die horen prettig warm te zijn. Koude voetjes = baby heeft het fris.

👉 Te warm? Natuurlijk wil je ook niet dat je kindje oververhit raakt. Check daarom ook altijd even de nek/schouderbladen: voelt het daar klam of erg warm, of heeft je baby een rood verhitte toet, dan kan er een laagje uit. Bij een baby die wol draagt gebeurt oververhitting gelukkig niet snel, omdat wol ademt en warmte ook weer kan afvoeren (wol stuwt geen warmte, in tegenstelling tot synthetische stofjes). Maar blijf altijd je gezond verstand gebruiken en controleer je baby regelmatig.

Kortom, een goede warmtehuishouding is cruciaal. Alle energie die je baby niét hoeft te besteden aan zichzelf warm houden, kan hij mooi gebruiken om te groeien – en om rustig te slapen, te drinken en de wereld te ontdekken. Een strikmutsje is een eenvoudige manier om die warmte vast te houden, vanaf minuut één na de geboorte.

Leestip: In onze blog “Newborn wolletjes geadviseerd door Natuurlijke Kraamzorg” legt een kraamverzorgster uit dat warmtezorg het allerbelangrijkste is in de kraamweek – en dat ze daarom iedere baby een wol/zijde strikmutsje op zet. 💛

Welk materiaal kies ik voor een strikmutsje?

Strikmutsjes zijn verkrijgbaar in verschillende materialen. Je ziet vaak: wol/zijde mix, 100% zijde, 100% wol, katoen, en soms een combinatie wol/zijde/katoen. Wat is het beste?

Zoals je hierboven hebt gelezen, is de wol/zijde strikmuts veruit het populairst – en met reden. Die mix biedt het beste van twee werelden: wol reguleert temperatuur en voert vocht af; zijde voelt zacht aan, houdt warmte vast bij kou en verkoelt iets bij warmte. Sommige merken (zoals Cosilana) mengen er een beetje katoen doorheen: dat maakt de stof nóg luchtiger en makkelijker wasbaar, maar behoudt de fijne eigenschappen van wol en zijde. Deze dunnere wol/zijde/katoen-mutsjes zijn perfect voor in het voorjaar en de zomer.

Toch zijn er situaties waarin je voor een ander materiaal zou kunnen kiezen:

• 100% Zijde: aan te raden als je baby allergisch is voor wol of het extreem snel warm heeft. Zijde is superzacht en ademend, en voor baby’s met eczeem of een heel gevoelige huid kan een zijden mutsje prettig zijn (wol kan soms wat kriebelen bij eczeem, al is wol/zijde vaak ook oké).
• 100% Wol: vooral handig voor koude winterdagen of voor buiten. Een dik gebreid wollen strikmutsje biedt net wat extra isolatie. Veel ouders doen buiten in de kinderwagen in de winter een dikker wollen mutsje over het dunne wol/zijde strikmutsje voor dubbele warmte. Binnen of bij milder weer is een dubbele laag niet nodig.
• Katoen: een katoenen strikmutsje is op zich prima voor in de zomer als je liever geen wol gebruikt. Voor de overige seizoenen heeft katoen niet onze voorkeur, omdat het minder goed vocht opneemt (waardoor een baby kan afkoelen door zweet) en minder goed warmte reguleert dan wol. Ook drogen katoenen mutsjes niet zo snel op als ze nat geworden zijn.
• Synthetische stof (acryl/polyester): dit raden wij ten zeerste af. Kunstmatige stof ademt niet, kan geen vocht opnemen en kan zelfs warmte gaan opstuwen. Warmtestuwing is erg gevaarlijk voor baby’s – je kindje kan zijn warmte dan niet kwijt en raakt oververhit. Vermijd dus liever elke babymuts van 100% acryl of andere plastic-achtige stoffen, hoe schattig ze er soms ook uitzien. Kies voor natuurlijke materialen voor een veilige keuze.

Conclusie materiaal: voor bijna alle baby’s is een wol/zijde strikmutsje de beste keus. Het is geschikt voor alle seizoenen, regelt de temperatuur perfect en is superzacht. Heeft jouw baby specifieke behoeften (allergie, extreem warmbloedig)? Dan kun je uitwijken naar 100% zijde of in zeldzame gevallen katoen. Maar 9 van de 10 keer zul je merken dat wol/zijde ideaal is.

Wist je dat de meeste strikmutsjes in onze shop gemaakt zijn van biologische wol en zijde, en mulesing-vrije wol? We kiezen onze merken hier bewust op uit – zo zijn de mutsjes volledig gifvrij en veilig. Merken als Cosilana, Engel Natur, Hvid en Joha staan hierom bekend.

Hoe strik je een strikmutsje op de juiste manier?

Een strikmutsje heeft dus twee linten/koordjes. Het goed vastknopen is belangrijk: je wilt dat het mutsje stevig zit zonder dat het snoert of oncomfortabel is. Er zijn meerdere manieren om een strikmuts te strikken. We leggen er hier twee uit: kies wat jij fijn vindt. Belangrijk bij beide methodes is dat het mutsje niet te strak zit (een vinger moet makkelijk tussen de touwtjes en het huidje passen) en dat het strikje niet op het keelgat drukt.

Methode 1 (kruislingse strik op buik of rug):

1. Zet het mutsje op het hoofdje van je baby, zodat de voorrand ongeveer halverwege het voorhoofd komt (voorhoofd deels vrij).
2. Pak de twee koordjes en kruis ze voor op de borst van je baby.
3. Breng de koordjes onder de oksels door naar de rug.
4. Je kunt nu op twee manieren strikken:

• Óf je strikt de koordjes vast op de rug/zijkant.
• Óf je haalt de koordjes weer terug naar voren en strikt ze vast op de borst/buik.

Methode 2 (recht naar achter strikken):

1. Zet weer het mutsje op het hoofdje.
2. Breng de koordjes recht omlaag langs de zijkant van de nek, onder de okseltjes door naar achteren. (Dus niet kruisen voor de borst.)
3. Strik de koordjes vast op de rug of zijkant. Of haal ze na het kruisen op de rug weer naar voren en strik op de buik vast – net wat uitkomt.

Bij beide methodes geldt: kijk even hoeveel lintlengte je hebt en waar de strik het best blijft zitten. Sommige lange koorden kun je prima weer terug naar voren halen; bij kortere koordjes lukt dat niet en strik je op de rug/zij. Strik niet té dicht bij het nekje – een beetje opzij of lager op de rug is vaak comfortabeler (dan voelt je baby het knoopje niet liggen als hij op zijn rug slaapt).

Veiligheidscheck: Zorg er altijd voor dat de lintjes niet te strak zitten. Je baby moet nog goed kunnen bewegen en vrij kunnen ademen. Een handige vuistregel: je moet met gemak één à twee vingers onder het gestrikte lint kunnen steken. Dan is het strak genoeg om niet af te glijden, maar los genoeg om niet te knellen. Knip nooit de lintjes af (dan verliest het mutsje zijn functie); een goed gestrikt mutsje is veilig, de touwtjes vormen geen gevaar zolang ze vastgeknoopt zijn en niet te lang los bungelen. Controleer regelmatig even de strik als je je baby oppakt of neerlegt.

Heb je de slag te pakken? Veel ouders ontwikkelen hun eigen voorkeur. Zolang het mutsje goed blijft zitten en je baby er geen last van heeft, is het prima!

Tot welke leeftijd gebruik je een strikmutsje?

Dit verschilt per kindje en situatie. Alle pasgeboren baby’s hebben baat bij een strikmuts in de eerste levensweken – vooral prematuur geboren kindjes of baby’s met een laag geboortegewicht, omdat die zichzelf nog moeilijker warm houden. Meestal adviseert men om minstens gedurende de kraamweek (eerste 8 dagen) binnenshuis een mutsje op te doen, en daarna afhankelijk van de behoefte.

Stel jezelf de volgende vragen om te bepalen of je baby na de eerste weken nog een strikmutsje nodig heeft:

1. Heeft mijn baby al (veel) haar? Als het hoofdje bedekt is met een flinke bos haar, verliest je baby minder snel warmte via het hoofd. Baby’s met een kale bol of enkel donslaagje hebben het sneller fris.
2. Is het vaak koud in onze omgeving? Als jullie huis fris is of je baby verblijft regelmatig in een ruimte onder ~20°C, kan een mutsje handig blijven. Ook als jullie veel buiten zijn in de kou (al dan niet met de wagen/draagdoek).
3. Heeft mijn kindje het van nature snel koud? Elk babytje is anders; sommige hebben een hogere thermostaat dan andere. Als jouw baby zelfs bij 22°C nog koude handjes houdt, kun je best wat langer een mutsje blijven gebruiken.
4. Heeft mijn kindje snel last van prikkels van buitenaf? Sommige ouders merken dat hun baby (zelfs als hij wat ouder is, bv. een paar maanden) rustiger blijft met een zijden of wollen mutsje op, bijvoorbeeld bij drukte of bezoek. Die omhulling kan dan nog steeds nuttig zijn. Dit kan zelfs tot op peuterleeftijd gelden voor kindjes die er baat bij hebben – elk kind is uniek.

In de praktijk zien we vaak het volgende: het strikmutsje wordt de eerste levensweken binnenshuis en ’s nachts gebruikt (zeker slapen in een frisse kamer is met mutsje fijn). Daarna, gedurende het eerste levensjaar, wordt het mutsje nog geregeld gebruikt als ze naar buiten gaan of in koelere ruimtes verblijven, of als het kind ziekjes is (dan is warmte extra fijn). Veel ouders stappen na ~3-6 maanden over op alleen een mutsje voor buiten, afhankelijk van seizoen.

Luister vooral naar je baby en kijk naar de signalen. Je merkt snel genoeg of het mutsje nog gewenst is (een baby die het te warm krijgt zal het mutsje proberen af te krijgen of onrustig worden). Beter iets langer dan te kort: liever een maandje extra dat mutsje op, dan een kleintje dat het koud heeft zonder dat je het doorhebt.

Kun je een strikmutsje ook in de zomer gebruiken?

Jazeker, zelfs in de zomer kan een strikmuts van pas komen. De instinctieve reactie van veel mensen is: “Maar in de zomer is het toch te warm voor wol of mutsjes?” Echter, een zijde of wol/zijde strikmutsje is zó dun en ademend, dat het niet tot oververhitting leidt. Sterker nog, het beschermt je baby tegen tocht of een fris briesje zonder dat het benauwd wordt. Denk aan airconditioning, supermarkt (koeling) of avondwindjes – ook in de zomer zijn er momenten dat een pasgeborene baat heeft bij dat laagje. Wol/zijde voelt totaal niet zweterig aan en reguleert juist.

Natuurlijk, op echt hete dagen (> 25°C) of tijdens een hittegolf hoef je geen mutsje op bij je baby als jullie in de schaduw/luchtige ruimte zijn. In de schaduw bij 30°C kun je het mutsje weglaten, en als je op vakantie naar een warm land gaat, is een mutsje meestal niet nodig. Maar met de wisselende Nederlandse zomertemperaturen komt een strikmutsje zelfs in juli/augustus van pas: op een frissere ochtend, een regenachtige zomerdag van 18°C, of een dag met veel wind.

Kortom: laat je niet afschrikken door het seizoen. Een wol/zijde strikmutsje is het hele jaar een waardevolle accessoire voor je baby’s comfort. In de zomer kies je de dunne variant (wol/zijde, eventueel met beetje katoen). Je zult merken dat je het op onverwachte momenten toch gebruikt!

Leestip: Meer weten over wol in warme omstandigheden? Bekijk onze blog “Waarom wol ook in de zomer een slimme keuze is voor je kleintje” – daarin lees je hoe wol/zijde kleertjes juist bij hitte een uitkomst zijn.

Conclusie – een klein mutsje, groots effect 💕

De strikmuts is met recht een klassieker in de wereld van natuurlijk ouderschap. Het lijkt zo’n simpel dingetje, maar het verschil dat het maakt is enorm. Door de warmte en geborgenheid van dit mutsje voelt je pasgeboren baby zich veilig en rustig, net alsof hij nog een beetje in mama’s buik is. Veel ouders zweren erbij: een strikmutsje hoort gewoon standaard bij de kraamuitzet.

Het mooie is dat zo’n mutsje helemaal in lijn is met een duurzame, natuurlijke aanpak. Gemaakt van pure materialen, vaak met de hand gebreid of met liefde vervaardigd – je voelt de aandacht erin. Het is niet zomaar een kledingstuk, het is eigenlijk een vorm van zorg.

Op de natuurlijke kraamuitzetlijst staat het niet voor niets bovenaan als must-have. 🎀 Heb je er nog geen in huis? Dan raden we aan er een of twee aan te schaffen en uit te proberen. Vaak krijg je er zelfs eentje van de kraamzorg cadeau omdat ze het zó belangrijk vinden! (Ons meest verkochte strikmutsje is die van Engel Natur in wol/zijde, voor de nieuwsgierigen.) En ben je creatief? Je kunt zelfs zelf een strikmutsje breien – bijvoorbeeld met het bekende Lindbergh-patroontje.

Geniet van die heerlijke newborn-tijd, en maak het jezelf makkelijk: geef je baby dat beetje extra warmte en geborgenheid met een strikmutsje. Geloof ons, je zult zien hoe liefdevol en knus het eruitziet én aanvoelt. Een kleine moeite met een groot effect – en een blije, rustige baby als resultaat. 💖

Tip: benieuwd naar meer duurzame must-haves voor je kraamtijd? Lees ook onze blog “Natuurlijke babyuitzet” voor een volledige checklist vol liefdevolle aanbevelingen.